Γράφει ο Δημήτρης Σπυρίδωνος
Όπως έχει ειπωθεί, “ποτέ μη κρίνεις ένα βιβλίο από την ταινία
του”. Γι’ αυτό κι εγώ πρόλαβα και διάβασα το βιβλίο πριν να δω την ταινία. Και
έπραξα καλώς, γιατί το βιβλίο ήταν απολαυστικό τόσο για τη διάρθρωσή του, τη
ρέουσα γραφή, για τα ψήγματα Βρετανικού Φλέγματος όσο και για το διάχυτο, περίτεχνο, αλλά και
αδιόρατο χιούμορ.
Εκ πρώτης όψεως το μυθιστόρημα θα μπορούσε να χαρακτηριστεί
και ιστορικό: δηλαδή, οι διαδικασίες των νοσοκομείων, της Σκωτίας (αλλά και της
Ευρώπης), των οίκων ανοχής και των δικαστηρίων της δεκαετίας του 1880
αναδημιουργούνται αυθεντικά ως φόντο για γεγονότα που δύσκολα θα μπορούσαν να
έχουν συμβεί. Είναι, επίσης, ένα βαθύ ψυχογράφημα, ένα πολιτικό κείμενο ίδιον
της προοδευτικής παράδοσης της Σκωτίας, αλλά παράλληλα και ένα μίγμα
σκωτσέζικης μελαγχολίας, χιουμοριστικού μελοδράματος, ιατρικής επιστημονικής φαντασίας και πάνω από
όλα, σχολαστικής παρωδίας της Βικτωριανής εποχής.
Το κείμενο εμπλουτίζεται με οπτικά τρικ, δηλαδή γκροτέσκες
γκραβούρες ως παρωδία αντίστοιχων Εδουαρδιανής τεχνοτροπίας, οι οποίες ανήκαν
στο συρμό της εποχής, ενώ διανθίζεται με παράθεση επιστολών της
"ερωτομανούς" Μπέλλα και του εξαντλημένου αποπλανητή της.
Οι χαρακτήρες, οι οποίοι αρχικά εμφανίζονται μονοδιάστατοι,
εν τέλει αποδεικνύονται βαθείς και πολύπλοκοι. Η ηρωίδα εμφανίζεται αρχικά να
ρέπει με αθωότητα προς αχαλίνωτες σαρκικές απολαύσεις, να είναι γεμάτη
ενσυναίσθηση, ευαισθησία, καλοσύνη και ανιδιοτέλεια. Σε μια αριστοτεχνική
μετάβαση της προοπτικής η Μπέλλα Μπάξτερ ή Βικτώρια ΜακΚέρι, όπως έχει
αναδιατυπώσει τον εαυτό της, είναι πρωτοπόρος στην άσκηση της ιατρικής για την
εποχή της, πολιτικά συνειδητοποιημένη και αυθεντικά χειραφετημένη, αντικρούει το
μεγαλύτερο μέρος της εντυπωσιακής αφήγησης του (θηρευτή ή θήραμα) συζύγου της
για την αναγέννησή της, ενώ αυτό που ουσιαστικά την απωθεί είναι το ύφος αυτής
της αφήγησης. Η ίδια είναι απολύτως άνετη στην απεριόριστη έκφραση της
σεξουαλικότητάς της, χωρίς την ανασφάλεια και τη ντροπή να την υπονομεύουν.
Υπάρχει επίσης η διαπίστωση, ότι οι άνδρες στην ιστορία προσπαθούν να
εκμεταλλευτούν αυτό το γεγονός, μάλλον ανεπιτυχώς. Με αυτόν τον τρόπο, η
αφήγηση έχει έναν ορισμένο ανάλαφρο ηδονοβλεπτικό αέρα, ο οποίος, δια της
λογοτεχνικής χάριτος, και λίγο πιο έντονος να ήταν, ποσώς θα μας χάλαγε.
Το Χαμένα Κορμιά (Poor Things) είναι ένα πολύπλοκο μυθιστόρημα, το
οποίο μπορεί να ερμηνευτεί με πολλούς διαφορετικούς τρόπους, ανάλογα με το πώς
επιλέγει ο παντοδύναμος αναγνώστης να το διαβάσει. Είμαι περίεργος να δω πώς η
ταινία προσαρμόζει την αφήγηση. Σε κάθε περίπτωση, αξίζει να το διαβάσετε.
Κλείνοντας, επικροτούμε χαιρέκακα το όραμα – προφητεία του
συγγραφέα (στο χαρακτηριστικό ύφος του): «Η Βρετανική Αυτοκρατορία
αναπτύχθηκε ραγδαία, αλλά σε άλλους δύο ή τρεις αιώνες οι ημίγυμνοι απόγονοι
του Ντισραέλι και του Γκλάντστοουν μπορεί να βουτούν από μια σπασμένη προβλήτα
της Γέφυρας του Λονδίνου, μαζεύοντας νομίσματα που πέταξαν στον Τάμεση Θιβετιανοί
τουρίστες για να διασκεδάσουν».
