Νυχτοπερπατήματα, Λέιλα Μότλι

 Γράφει ο Δημήτρης Σπυρίδωνος

Νυχτοπερπατήματα

της Λέιλα Μότλι

Πρόκειται για ένα αφήγημα γεμάτο ιδρώτα, πόνο, απελπισία, λάθη, λάθος επιλογές και ευαισθησία. Είναι μια ελεεινολογία, που όμως αφήνει χώρο στην ελπίδα που προέρχεται από ανθρώπινη καλοσύνη και αφοσίωση. Είναι, επίσης, μια παρωδία του λεγόμενου «αμερικανικού ονείρου», που εδώ έχει λάβει τον χαρακτήρα της προσωρινής επιβίωσης και μόνο.

Γενικώς, η μυθοπλασία χρειάζεται τόσο την τάξη όσο και το χάος. Η Μότλι χειρίζεται το χάος εντός και εκτός της ηρωίδας Κιάρα με μια ήσυχη, ψύχραιμη κομψότητα, με  αμερόληπτο τρόπο και καυστική ειλικρίνεια. Η εξίσου απλοϊκή όσο και πολύπλοκη ψυχολογία της Κιάρα ξεδιπλώνεται επιδέξια. Η νεαρή πρωταγωνίστρια της αφήγησης ζει στη διασταύρωση του ρατσισμού, της φτώχειας και του μισογυνισμού, ενώ χαρακτηρίζεται από ακατέργαστη ζωική δύναμη. Είναι επίσης γενναία, ανθεκτική, και ευαίσθητη παρά τις κακουχίες της. Διαθέτει ισχυρό «μητρικό» ένστικτο, ώστε να προστατεύσει τον Μάρκους και τον Τρέβορ με κάθε κόστος. Είχε ανάγκη να λάβει και να δώσει στοργή, ήθελε τρυφερότητα, απαλότητα, και είναι απολύτως φυσικό  - φυσιολογικό να αποζητεί και να προτιμά τη γυναικεία απαλότητα. Όμως η Εδέμ (πλην φευγαλέων συγκινήσεων) είναι πάντα για αργότερα, ενώ η κόλαση βιώνεται άμεσα στο παρόν.

Η γραφή είναι ενδιαφέρουσα και πλούσια. Οι ρυθμοί του λόγου αποτυπώνονται ευκρινώς, ενώ δεν υπάρχει κάποια πρόταση στο μυθιστόρημα, που θα μπορούσε να κατηγορηθεί ότι είναι υποτυπωδώς γραμμένη. Παρά ταύτα, σε κάποιες παραγράφους οι αλληλεπικαλυπτόμενες μεταφορές συσσωρεύονται και αναμειγνύονται αμήχανα. Στην ουσία όμως, απεικονίζεται έντεχνα και αδρά ένα πανοραμικό πορτρέτο των συστημάτων που καταλήγουν να κάνουν ζωές σαν της Κιάρα αναλώσιμες και ώριμες για εκμετάλλευση. Μια  ολόκληρη κοινωνική ομάδα αποτελεί μόνιμο θύμα προκαταλήψεων, υφίσταται διακρίσεις, πιο πολύ λόγω τάξης και φύλου παρά φυλής. Για κάθε μέλος αυτής της ομάδας καταφρονημένων ανθρώπων, η πορεία προς το ζοφερό μέλλον μοιάζει ασταμάτητη και ίσως βολικά αναπόδραστη. Θα μπορούσαμε, επίσης, να διακρίνουμε μια αμυδρή τάση εύκολης θυματοποίησης. Ενώ θα προτιμούσαμε ένα χάπυ – εντ, στο κείμενο αφήνεται να εννοηθεί, ότι η Κιάρα μάλλον στους δρόμους θα γύριζε πάλι. Porca miseria!

Εν κατακλείδι: δεν πρόκειται για μεγάλη λογοτεχνία, όμως ο χρόνος για τη νεαρή συγγραφέα είναι μπροστά και η αρχή αρκούντως ελπιδοφόρα.